معماری فطری و بازگشت به انسان‌محوری در طراحی شهرها
دکتر ایمانیان نسبت به اهمیت متراژبندی در معماری امروزی اشاره کرد و گفت: «بسیاری از طراحی‌ها فقط به منظور افزایش متراژ و بهینه‌سازی فضای فیزیکی شکل می‌گیرند و در این میان بعد معنوی و اجتماعی معماری کمرنگ می‌شود.» وی همچنین تاکید کرد که معماری تنها شکل و سبک نیست، بلکه مرکزیت آن، روابط اجتماعی، تقسیم فضاهای عمومی و خصوصی، احترام به حریم خانوادگی و هماهنگی با طبیعت است.
وی با اشاره به بافت‌های تاریخی استان گلستان، به ویژه محله‌های قدیمی گرگان مثل نعل‌بندان، محله میخچه گران ، شیرکش و سرچشمه گفت: «در گذشته هر محله ساختار کالبدی و معنوی خاص خودش را داشت. وجود عناصری مانند مسجد، تکیه، آب‌انبار و امامزاده در مرکز محله، سبک زندگی مردم و ارتباطات اجتماعی آنها را شکل می‌داد.»
وی با برجسته کردن نقش آیین‌ها و فرهنگ غنی گذشتگان، توضیح داد: «زمانی که این عناصر معنوی از کالبد شهر حذف می‌شوند، شهر از هویت خود باز می‌ماند. شهرهایی مانند ساری و بابل که بافت تاریخی خود را از دست داده‌اند، در واقع میراث معنوی‌شان از بین رفته است.»
ایمانیان اضافه کرد: «گرگان هنوز زنده است چون میراث معنوی‌اش حیات دارد. نمونه‌ی آن محله‌ی نعل بندان است ، می‌توانید زنده بودن ، روش زندگی و تعاملات اجتماعی مردم را در آنجا لمس کنید.»
وی با تاکید بر اینکه «معماری شهر نباید از روح و هویت جمعی جدا شود»، ابراز داشت: «توسعه شهری بدون درک فرهنگ و سنت‌های محلی، تنها به تخریب هویت و انسانیت شهر منجر می‌شود. شهر مثل یک موجود زنده است، اگر کالبدش را از دست بدهد بی‌هویت می‌شود.»
مهندس علی نیک‌سرشت در ادامه گفت : تخریب بناهای فرسوده بدون حفظ هویت، عامل از دست دادن محتوای شهری است.
در ادامه گفت‌وگوهای تخصصی درباره معماری فطری و بازگشت به انسان محوری در طراحی شهری، نیک‌سرشت، کارشناس معماری و برنامه‌ریزی شهری، در خصوص روند نوسازی بناهای تاریخی و فرسوده هشدار جدی داد و اعلام کرد که تخریب بی‌رویه و ساخت مجدد بدون حفظ ماهیت تاریخی و فرهنگی، باعث از دست رفتن هویت و معنای واقعی بافت شهری می‌شود.
مهندس نیک‌سرشت در این باره گفت: «اگر یک بنا دچار فرسودگی شده باشد، لزوماً نباید آن را تخریب کرد و به جایش یک ساختمان چندطبقه ساخت. وقتی این اتفاق می‌افتد، بخش مهمی از ارزش‌ها و هویت بافت از بین می‌رود.»
وی با اشاره به پدیده "تک‌ابنیه" در برخی مناطق شهری افزود: «در حال حاضر شاهد هستیم که در بسیاری از نقاط شهری، به جای احیا و مرمت بناهای تاریخی و فرسوده، آنها را تخریب و به صورت جدا افتاده و بدون هماهنگی با محیط اطراف، ساختمان‌های جدیدی در آن مکان می‌سازیم. این رویکرد باعث از بین رفتن انسجام بصری و معنوی بافت شهری می‌شود.»
نیک‌سرشت تأکید کرد: «اگر بناهای تاریخی کنار هم قرار بگیرند و در کنار هم باقی بمانند، می‌توانند محتوا و هویت شهر را به خوبی منعکس کنند. این توالی و هماهنگی است که زیبایی و معنای شهر را رقم می‌زند، نه یک ساختمان تنها و بی‌ربط به محیط اطراف.»
ایشان در پایان یادآور شد که حفظ بناهای قدیمی و احیای آنها با رویکردی مدرن اما احترام‌گزار به گذشته، راهکار واقعی برای حفظ هویت شهری و ایجاد محیط‌های زیست‌پذیر و معنادار است.
مهندس سید فاضل سجادی، دبیر نشست تخصصی "معماری فطری" ضمن تشکر از حضور گرم و پرتعداد علاقه‌مندان اظهار کرد: «هدف ما از برگزاری این نشست، یادآوری اهمیت روح، هویت و فرهنگ در معماری و شهرسازی بود.»
وی در خصوص چالش‌های فعلی بافت‌های شهری گفت: «وقتی معماری از فرهنگ و زمینه‌ی اجتماعی خود جدا شود، دیگر جزء یکپارچه‌ای از زندگی مردم نیست و تنها به یک سازه‌ی بی‌روح تبدیل می‌شود.»
مهندس سجادی در پایان ابراز امیدواری کرد که بتوان با ایجاد آگاهی بیشتر در میان طراحان و برنامه‌ریزان شهری، گام‌های بلندی در جهت احیای معماری فطری و انسان‌محور برداشت و هویت شهرهای ایرانی دوباره زنده شود.
